Takydromus.nl - Verzorging

Inhoud:

• Voedsel en preparaten
• Gezondheid en ziekte
• Kweken

Voedsel en preparaten

Vers drinkwater 

Als eerste is schoon drinkwater belangrijk voor de langstaarthagedis.  Veel Langstaarthagedissen drinken sproeiwater van de bladeren. Toch is het verstandig een drinkbakje in het terrarium te zetten. Verschoon iedere dag het water, maak het bakje schoon, en vul het met lauw water. Zet de waterbak in een koelere hoek van het terrarium. Warm stilstaand water vormt al gauw een bacteriënpoel waar de langstaarthagedis niet gezonder van wordt.

Voedseldieren

Geschikte voedseldieren zijn bijvoorbeeld:  

1. kleinere krekels
2. krulvliegen
3. grote fruitvliegen
4. buffalowormen,
5. dubia's (nimph)
6. kleine wasmotlarven
7. phoenixwormen 
8. Bonenkevers

Weideplankton

Onder weideplankton verstaat men alle ongewervelden: insecten, pissebedden en spinnen die buiten zijn gevangen. Weideplankton voeren is aan te raden omdat verhoudingen tussen voedingsstoffen vaak anders (beter) zijn dan die in gekweekte voedseldieren.

Op de foto hierboven heeft een langstaarthagedis een vrij grote krekel te pakken. De langstaarthagedis kan dit formaat krekel eten. Toch is het aan te raden een kleiner formaat te voeren, zeker zwangere vrouwtjes hebben moeite om zo´n grote prooi goed te verteren.

Van het voorjaar tot halverwege de herfst zijn er kleine insecten en spinnen te vinden die een prima aanvulling vormen op het langstaartendieet. Ander weideplanton heeft minder voedingswaarde, maar stimuleert de langstaarthagedis om te bewegen in het terrarium. Voorbeelden van weideplankton: Vliegen, sprinkhanen, graswantsen, pissebedden, langpootmuggen, spinnetjes, kleine regenwormen. De voedseldieren mogen niet groter zijn dan de breedte van de kop van de hagedis en de voedseldieren mogen natuurlijk niet steken. Hele kleine en traag bewegende insecten of andere ongewervelden wordt vaak genegeerd.

Voeren

De langstaarthagedis kan het beste om de dag gevoerd worden. Sla af en toe een dag extra over, zo'n twee keer per maand, zodat het voedsel goed kan verteren en de jacht en eetlust gestimuleerd wordt. Bij een groepje langstaarthagedissen in een groot terrarium moeten de dieren goed in de gaten worden gehouden. Blijven de dieren geinteresseerd in het eten, worden ze mager of juist te dik, dan wordt de mate van voeren hier op aangepast. De minimale hoeveelheid voeren is drie maal per week, de maximale, om de dag. Alleen jonge langstaarthagedissen krijgen dagelijks te eten. Het hoofdvoedsel van de hagedis bestaat uit krekels of pasgeboren dubia's. Deze moet men gutloaden alvorens men ze aan de hagedissen voert. Zorg dus dat de voedseldieren hoogwaardig voedsel krijgen zoals granen: opfokmeel voor kuikens, kippenkorrels, fijn geplette haver. Dierlijke eiwitten in de vorm van bijvoorbeeld gemalen of geweekte zoutarme kattenbrokken, visvoer en vooral ook plantaardig voedsel. Andijvie, onkruiden zoals paardensla, vogelmuur, zevenblad, brandnetelblad enz. zijn een must.

Krekelstamppot

Ingrediënten: 1 kattenbrokje, een (half) brokje vezelrijk konijnensnoepje bestaand uit gedroogde weideplanten, ontbijtgranen of fijn geplette haver, visvoer, gekookt water.

Wel het kattenbrokje en het konijnenbrokje in gekookt water tot het zacht is. Knijp het uit in een stukje keukenpapier om zoveel mogelijk vocht te verwijderen. Voeg dan de granen en het visvoer toe, zodat het een wat dogere stevige mix vormt. Kneed het door elkaar tot er een vast "deeg" ontstaat. Voer om de dag een stukje aan de krekels, het liefst een dag voor het voeren aan de hagedissen. Dit is geen totaalvoer. Men dient nog steeds gedroogd voedsel en groenten te voeren. Voer hiervan ook niet te veel en geen grote hompen. In kleine hoeveelheden zullen de krekels vrijwel alles opeten en stukjes die overblijven drogen uit, zodat er geen schimmel op kan vormen. Schimmel is dodelijk voor krekels.

Een aantal uren voor het voeren van de krekels aan de hagedissen kan men de groenten voeren. Op deze manier krijgt de langstaarthagedis ook half verteerde groenten binnen, wat bevorderlijk is voor de spijsvertering en waardoor de voederdieren in voedingsamenstelling overeen komen met in het wild te vangen insecten.

Vitaminen en calcium

Bepoeder de voedseldieren 2 maal per week met een calcium preparaat en één keer per week met een vitamine preparaat. Als er geen UVB lamp in het terrarium aanwezig is, dient het calciumpreparaat en het vitaminepreparaat aangevuld te zijn met vitamine D3. Vitamine D3 zorgt ervoor dat de hagedis calcium op kan nemen in het lichaam. Een UVB lamp doet hetzelfde. In de natuur krijgt de langstaarthagedis zijn portie UVB door de zon. Door UVB kan het lichaam de langstaarthagedis vitamine D3 aanmaken. UVB lampen en vitamine of calcium preparaten zijn verkrijgbaar in reptielenwinkels en in uitgebreide dierenwinkels.

Gezondheid en ziekte

Algemene gezondheid

Een gezonde langstaarthagedis heeft overdag de ogen open, een volle staart, goed aansluitende schubben, is actief (enigzins schuw) en heeft een goede eetlust. Het dier bevindt zich meestal niet op de bodem van het terrarium en ligt overdag languit te zonnen of in de struiken. Alleen slapende langstaarthagedissen (overdag zelden) en zieke dieren liggen opgekruld en/of op de bodem. Het diertje gezond houden is van levensbelang, omdat medische zorg voor deze dieren nog niet zo ver ontwikkeld is. Voorkomen is dus beter dan genezen.

 Naast goed voedsel zijn hygiene en de juiste terrariumomstandigheden van groot belang, evenals de juiste toevoeging van vitaminen en mineralen. Een gezonde langstaarthagedis begeeft zich boven de grond en blijft niet langdurig op de grond liggen. Dieren die pontificaal in het zicht op de grond liggen mankeren zeer waarschijnlijk iets. Dieren met een dikke buik maar een dunne (hoekige) staart kunnen geteisterd worden door darmparasieten of verstopping (zwangere vrouwtjes daargelaten)

Een zieke of zwakogende langstaarthagedis houdt men in quarantaine, evenals nieuwe dieren. De dieren mogen pas weer geintroduceerd worden als ze behandeld zijn, en er na behandeling een ontlastingonderzoek heeft plaatsgevonden.

Ziekten en aandoeningen

Hieronder volgt een rijtje ziekten die bij langstaarthagedissen veel voorkomen. Niet alle symptomen komen altijd tegelijkertijd voor, ook kan men vaak pas door een mestonderzoek bepalen wat er nu precies aan de hand is.

Op de foto hiernaast staat een langstaarthagedis met abcessen en algehele zwakte. De oogleden en de achterpoot zijn duidelijk dikker en ontstoken. Ook heeft het dier ooit zijn staart verloren. Het dier is behandelt met een antibioticakuur, antibiotische zalf, warmte en hoogwaardig voedsel, maar heeft het uiteindelijk niet overleeft.

De export van het dier in slechte omstandigheden, en het daarna verblijven in een dierenwinkelterrarium met verkeerd omstandigheden en te veel soortgenoten, werden het dier fataal. Als men langstaarthagedissen aanschaft dient men goed te kijken naar de conditie van het dier. Vooral als het dier in de winkel in een terrarium wordt gehouden met meerdere soortgenoten, zal de vanger veelal de zwakste exemplaren als eerste te pakken krijgen. Als het diertje in een bakje wordt gestopt, bekijk dan goed of het dier niet te mager is, geen bobbels heeft op de pootjes en oogleden, het dier niet met de bek open zwaar ademt en het dier een actieve indruk maakt.

1. Luchtweginfecties

Oorzaak: Onhygienische om- standigheden, tocht en te lage temperaturen. Algehele verzwakking van de weerstand door voedingsstoffen gebrek.

Komt ook veel voor bij vrouwtjes die pas eieren hebben gelegd. De hagedis houdt de bek op een kiertje open, pomp zwaar met de flanken om adem te halen, houdt de ogen dicht. Komt veel voor in combinatie met bekrot. Het diertje schuurt regelmatig met de kop over harde ondergrond.

Maatregelen: Zet de langstaarthagedis in een warmere, hygienische omgeving, geef het rust en eventueel door een reptielenarts voorgeschreven medicijnen. De kans op overleven is echter klein.

2. Huid en oog infecties

Oorzaak: onhygienische omstandigheden in het terrarium, te vochtige en koele leefomgeving, verwondingen en algehele verzwakking van de weerstand.

Komt veel voor bij langstaarthagedissen die in paludaria worden gehouden, en bij pas aangeschafte langstaarthagedissen. De ontstekingen komen bij langstaarthagedissen veel voor op de pootjes en op de oogleden.

Maatregelen: Droger en warmer terrarium met een vochtige plek die dagelijks verschoont wordt, tijdelijk in quarantaine in een zo steriel mogelijke omgeving. Een door een reptielenarts voorgeschreven antibiotische zalf of antibioticakuur.

3. Algehele zwakte

Oorzaak: De langstaarthagedis heeft tijdens de export schade opgedaan, krijgt te weinig of te veel van bepaalde voedingsstoffen binnen, is verzwakt geraakt door de aanmaak en het leggen van eieren of gaat gebukt onder stress/onderdrukking.

De langstaarthagedis ligt uitgeteld of opgekruld op de bodem van het terrarium. Ligt langdurig onder de warmtelamp met de ogen gesloten, eet niet of nauwelijks, reageert nauwelijks op menselijke beweging, vermagert, heeft afwijkende ontlasting.

Maatregelen: Quarantaine is zeer belangrijk omdat er allerlei oorzaken kunnen zijn voor de zwakte van het dier. Laat onderzoek doen op verse ontlasting door een dierenarts en geef de langstaarthagedis gezonde en gevarieerde voeding. Schroef de omgevingstemperatuur iets op en geef het diertje veel rust. Eens per dag kan geprobeerd worden om het dier met de pincet te voeren. voeg een kleine hoeveelheid electrolyte druppels toe aan het drinkwater (1 keer per week). Bezoek een dierenarts met kennis van reptielen.

4. Parasitaire infectie

Wildvang Takydromus sexlineatus' zijn veelal geinfecteerd door darmparasieten. Een enkele keer vind men parasieten op de huid. Een gezonde langstaarthagedis kan vaak de parasieten goed de baas, echter door de export van het dier, slechte voeding, eileg en allerlei andere toestanden, kunnen de parasieten de overhand krijgen.

De meeste parasieten ontdekt men alleen door microscopisch onderzoek. Sommige parasieten zijn echter duidelijk zichtbaar in de ontlasting, en beschadiging van parasieten kan zichtbaar zijn als een donkere plek op de buik.

Maatregelen: Huidparasieten dienen altijd direct te worden aangepakt met een daarvoor geschikt middel, dat men bij de dierenarts kan krijgen, of in de betere reptielenwinkel.

Darmparasieten kunnen ook met een kuur bestreden worden, de kans is echter aanwezig dat de kuur de hagedis evenveel schade doet door de verkeerde hoeveelheid toe te dienen. De wormenkuur dient secuur te worden afgewogen, zodat men niet onder doseert, maar het dier ook niet vergiftigd. Bij Takydromus sexlineatus is het toedienen van kuren of medicijnen niet gemakkelijk.

Als één hagedis in het terrarium parasieten heeft, kan men er vanuit gaan dat alle hagedissen in dat terrarium parasieten hebben. Naast een zeer grondige en hygienische reiniging van het terrarium, dienen dan alle dieren behandeld te worden.

Nakweekdiertjes die niet bij de ouderdieren zijn geboren of opgegroeid,  hebben zelden darmparasieten. Een wildvang exemplaar of langstaarthagedis met onbekende herkomst aan een nakweekgroep toevoegen, kan alleen als het dier in quarantaine is gehouden, er ontlastingonderzoek is gedaan, en de infecties zijn behandeld. Anders is het onvermijdelijk dat het nieuwe dier de andere dieren infecteerd. Ook vervuilde grond van buiten kan eitjes van parasieten bevatten.

5. Vervellingsproblemen

Zoals alle hagedissen vervellen langstaarthagedissen. Jonge dieren in de groei vervellen vaker dan de volwassen dieren. Bij een gezonde hagedis die in wenselijke omstandigheden leeft komen vervellingsproblemen nauwelijks voor. Losse huid die aan de hagedis blijft zitten wordt veroorzaakt door zwakte bij de hagedis, of nog vaker door te droge omstandigheden in het terrarium. De probleemgebieden zijn bij lichte problematiek de pootjes en de staart, soms ook laat het oude vel op de oogleden niet los. Probeer in eerste instantie de luchtvochtigheid wat op te schroeven door vaker en regelmatiger te sproeien en eventueel kan de temperatuur iets worden opgeschroefd.

Er zijn nog tal van ziekten en aandoeningen die bij een langstaarthagedis voor kunnen komen. Meestal is het moeilijk te achterhalen wat er nu precies met het dier aan de hand is. Ook komt het voor dat de langstaarthagedis tijdens de export al inwendige schade heeft opgelopen zoals bijvoorbeeld nierschade, waardoor het diertje niet meer te redden is.

Kweken

 Op het internet kan men vaak lezen dat Takydromus sexlineatus vrij gemakkelijk te kweken is in gevangenschap. Dit is maar deels waar. De hagedis paart vrij gemakkelijk en eieren worden er vaak ook voldoende gelegd. De moeilijkheid ligt bij de eieren en de jonge langstaarthagedisjes. Het mislukken van de kweek komt regelmatig voor. Anderzijds zijn er ervaringen van mensen, die zomaar kleine langstaarthagedisjes in het terrarium vinden.

Er is maar weinig adequate informatie te vinden waarin het gehele proces van de kweek wordt behandeld. Veelal is kweekervaring toevallig opgedaan, niet lang na aanschaf van de hagedis gaat het vrouwtje eieren leggen, vaak bevrucht, maar nog vaker sterven ze af. Voor het afsterven van de eieren en niet uitkomen van de eieren kunnen verschillende redenen zijn. 

Voortplanting

De paring gaat bij Takydromus sexlineatus vrij gemakkelijk. Soms laat het mannetje gedurende deze tijd zijn hemipenis uitsteken en wordt er door beide dieren driftig naar  elkaar gezwaaid. Het mannetje bijt zich uiteindelijk vast in de nek van het vrouwtje. Regelmatig wordt er tijdens het paren door de dieren flink met de staarten gekronkeld, en het hele gebeuren duurt ongeveer een minuut of twee.

Vrijwel direct na de paring is het van belang om het langstaarthagedissenvrouwtje intensiever te verzorgen. Er is behoefte aan meer calcium en een gevarieerd aanbod aan voedseldieren, die op hun beurt ook gevarieerd zijn gevoed. Extra aanvulling met wilde insecten kan bijdragen in het aanvullen van voedingsstoffen, die minder in commerciele voedseldieren aanwezig zijn. Kies voor wat kleinere voedseldieren, een grote wasmotlarve bijvoorbeeld is een hele kluif voor een vrouwtje dat vol zit met eieren. Ook stress is een gevaarlijke factor tijdens de dracht van de eieren. Laat het vrouwtje zo veel mogelijk met rust, verplaats haar liever niet naar een ander terrarium en introduceer geen nieuwe langstaarthagedissen in deze periode.

Een eieren dragende langstaarthagedis is zeer goed herkenbaar. Het vrouwtje heeft een dikke buik zonder opgeblazen te zijn. Veelal ziet men door de flanken bobbels in de buik.

Als het vrouwtje bevrucht is kan ze in een aantal weken tot maanden tijd clusters van twee tot drie eitjes per keer leggen tot wel tien eitjes per seizoen.
Ze legt de eitjes graag op vochtige losse aarde of  onder in grassen en grasachtige planten. Sommige vrouwtjes begraven de eieren in de losse aarde. Andere vrouwtjes deponeren ze op de aarde of in grassen en grasachtige planten.
Om een vrouwtje in alle rust haar eieren te laten leggen, is het dus van belang dat het terrarium ingericht met beschutte plekjes met losse orchideeënaarde en grasachtige planten. Als het terrarium op een plek staat waar regelmatig mensen langslopen kan men er voor kiezen een doek voor de ruit te hangen, zodat men de dieren van bewegingen buiten het terrarium ontrekt.

Eieren

In een goed beplant terrarium zijn de eitjes in eerste instantie niet makkelijk te vinden. Vindt men eenmaal eieren, dan kan men bijna zeker stellen dat er al meer eitjes in het terrarium liggen. Men heeft dan drie opties.

1. Incuberen van de eieren.

Als incubeerbakje kan men het beste een plastic bakje gebruiken met gaatjes. Een bakje met een dakvormig deksel heeft zo zijn voordelen, omdat dan condenswater niet vanaf het deksel op de eieren kan druppen. In het bakje dient men een substraat aan te leggen dat vocht vast houdt, zoals mos, oude orchideeën- of pot-aarde, vermiculiet of een dikke laag keukenpapier. Voordat de eitjes op de bodem worden gelegd, dient het substraat goed vochtig gemaakt te worden. De eitjes hebben namelijk een luchtvochigheid van 70 tot 95% nodig om niet uit te drogen en het te laten groeien, maar een te natte schaal zorgt ervoor dat deze gaat schimmelen en/of rotten.

Als de eitjes gepakt worden om in het doosje te leggen mogen deze niet draaien of kantelen.
De embryo wordt in het eitje niet zoals bij vogels vastgehouden door een hagelsnoer en kunnen dus bij draaien of kantelen beschadigen. Ze dienen precies zo in het bakje te liggen als hoe ze in het terrarium lagen.
Sluit het bakje af met een deksel met gaatjes, zodat er zuurstof bij de eitjes kan. Zet de eitjes op een rustige plaats bij een temperatuur van 25 tot 27 graden in de lichtkap. Een te warme incubatie zorgt ervoor dat de eieren eerder uitkomen. De geboren jongen zijn echter meestal ook veel zwakker en ondermaats.
Het makkelijkst is natuurlijk om een broedstoof te gebruiken. Deze worden kant en klaar op internet verkocht, maar kan men ook zelf maken.

Het geslacht van langstaarthagedissen wordt genetisch bepaald. Temperatuur heeft dus geen invloed op de hoeveelheid vrouwtjes of mannetjes die uit het ei kruipen.  De jonge langstaarthagedissen komen afhankelijk van de temperatuur na een periode van 25 tot 40 dagen uit het ei.

2. Laten liggen

Riskant en meer kans op succes tegelijk. Terwijl de terrariumomstandigheden niet altijd de beste zijn voor het ontwikkelen van de eitjes, slaagt men er geregeld in om eitjes in het  terrarium uit te laten komen. De kans op mislukking is echter ook zeer groot aanwezig. Bevuiling door uitwerpselen, een te koele en vochtige omgeving of omgelopen worden door de hagedissen zijn risico's als men de eieren in het terrarium laat. Als kleine maatregel kan men de eieren bedekken met een dun laagje mos of aarde. Wanneer de jongen uiteindelijk toch worden geboren, moeten ze worden verplaatst naar een eigen terrarium, zodat ze de rust kunnen vinden om te eten en dus te groeien.

3.Weggeven of weggooien

Mensen die beslist geen jonge dieren willen opvangen kunnen uiteindelijk beter de eitjes verwijderen. Aangezien er bijna geen nakweek langstaarthagedisjes te krijgen zijn, wordt het op prijs gesteld, als eigenaren proberen ze op een goed reptielenforum of binnen de hobbykring, te slijten aan iemand die ze wel wil uitbroeden. Laat de eitjes niet liggen, zeker niet als ze verschrompeld zijn of vol zitten met schimmel. Afgestorven eitjes zijn een haard van bacterieën en schimmels.

De jongen

De pas uit het ei ge-kropen langstaarthagedisjes zijn van kop tot en met staart zo'n 70 mm lang.
Ze hebben dezelfde kleuren als de vrouwtjes en de punt van het staartje kleurt vaak enigzins rood. Het zijn verder exacte kopietjes van de volwassen dieren. Het uitkomen van de eieren is deel één. Het aan het eten krijgen van de jonge langstaartjes en het succesvol laten opgroeien is een uitdaging op zich. Niet alle jonge langstaartjes zijn even stevig als ze uit het ei kruipen. Dit is goed te zien op de foto hiernaast.

Terrarium

Als de jongen zijn uitgekomen dienen ze een eigen terrarium te krijgen van ongeveer 40x40x40 cm. Volwassen langstaarthagedissen zorgen namelijk niet voor hun kleintjes en kunnen ze zelfs als lekker hapje zien als aanvulling op hun insectendieet.
Het terrarium mag net zo worden ingericht als dat van de volwassen dieren. Houdt echter rekening met hoogte en afstand tussen takjes en/of plantjes.
Wat verlichting, warmte en luchtvochtigheid betreft heeft het terrarium van de jonge langstaarthagedis dezelfde eisen als de volwassen dieren.

Voedsel

De kleine takydromus sexlineatus eet o.a. hele kleine krekeltjes (stofkrekels), krulvliegen en grote fruitvliegen, bonenkevers en ovenvisjes.
Verder kunnen ze bijgevoerd worden met allerlei kleine weideplankton, zoals graswantsen, kleine sprinkhanen, kleine pissebedden en kleine spinnetjes.
De voedseldieren dienen eens in de drie dagen bepoederd te worden met een vitamine preparaat, en eens in de drie dagen met een calcium/mineralen preparaat, die in de uitgebreidere dierenwinkels verkrijgbaar is. Er dient water te worden aangeboden aan de kleine langstaartjes. Men dient echter voorzichtig te zijn en een zeer ondiep waterbakje te gebruiken, omdat de kleine hagedisjes al kunnen verdrinken in een halve centimeter water. Dopjes met water zijn een goede oplossing.

Voeren

Als de hagedisjes net uit het ei zijn willen ze meestal niet direct eten. Geef ze eerst even de tijd om bij te komen en geef de eerste voeding pas enkele uren tot een dag later. De eerste keer dat er gevoerd wordt, dient men voorzichtig te zijn met aantallen. Het diertje moet nog wennen aan eten en zal meestal niet direct aanvallen. Vooral met krekels is het dus zaak, niet te veel tegelijk in het terrarium te doen. Omdat de diertjes erg klein zijn, en ze door hun groei een snellere stofwisseling hebben, moeten de kleintjes iedere dag worden gevoerd. 

UVB

Dat een jonge langstaart voor de opname van calcium (gezonde groei van het skelet en de algehele weerstand) vitamine D3 nodig heeft, is zonder twijfel. Over welke methode het beste werkt en hoe deze moet worden toegepast is bij de auteur van dit stuk nog geen informatie voor handen die betrouwbaar genoeg is om als advies meegegeven te worden. Een UVB lamp komt dichter bij de natuurlijke wijze waarop de langstaarthagedis vitmamine D3 aanmaakt, dan wanneer het als preparaat aan het voedsel wordt toegediend.

Is kweken nuttig?

Ja, het kweken van Takydromus sexlineatus zou meer gestimuleerd moeten worden. Nu worden veruit de meeste exemplaren in het wild gevangen, en aangezien dit het diertje, nog zijn omgeving goed doet, zou dat eigenlijk niet meer nodig moeten zijn.

Een nakweek langstaarthagedis is bij een goede verzorging, sterker en gezonder en heeft niet de vervelende darmparasieten die zoveel wildvangdieren dragen. De overlevingskans van een nakweekhagedis zijn vele malen hoger dan één die uit het wild gevangen is.